Δικηγόρου Αθηνών
Η "καταγωγή" του ΕΝΦΙΑ
Πριν μιλήσουμε για τα σφάλματα στην
αρχιτεκτονική του ΕΝΦΙΑ ας πούμε δυο πράγματα για το "γενεαλογικό του
δένδρο", προκειμένου να τον γνωρίσουμε καλύτερα: Ο ΕΝΦΙΑ δεν είναι ένας φόρος όπως νομίζει κανείς εκ πρώτης
όψεως αλλά δυο. Είναι η
συνέχιση του ΕΕΤΗΔΕ και του ΦΑΠ. Η μεγάλη
"επιτυχία" που γνώρισαν αυτοί οι δυο φόροι οδήγησαν τους νομοθέτες
μας να τους "παντρέψουν" και να τους ενώσουν "εις σάρκαν
μία", τον ΕΝΦΙΑ. Επομένως
όταν μιλάμε για ΕΝΦΙΑ το πρώτο που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι ο μεν ΕΕΤΗΔΕ
μετονομάστηκε σε "κύριο ΕΝΦΙΑ" ενώ ο ΦΑΠ σε "συμπληρωματικό
ΕΝΦΙΑ".
Αυτή η στρατηγική του "άλλαξε ο
Μανωλιός και έβαλλε τα ρούχα του αλλιώς" έχει μια πολύ λογική εξήγηση: Το
Συμβούλιο της Επικρατείας είχε διαμηνύσει στην απόφασή του για το χαράτσι της
ΔΕΗ ότι το ΕΕΤΗΔΕ θα γινόταν ανεκτό μόνο ως έκτακτο μέτρο και μόνο για
συγκεκριμένη διάρκεια δυο ετών. Προκείμενου
δε να είναι τυπικά νόμιμο το Ελληνικό Δημόσιο τι σκέφτηκε; Να αλλάξει το όνομα
του φόρου και να ισχυριστεί ότι πλέον το "κακό" ΕΕΤΗΔΕ έφυγε, και
πλέον έχουμε ΕΝΦΙΑ, του οποίου η συνταγματικότητα δεν έχει κριθεί. Ο μόνος τομέας στον οποίο η Ελλάδα δεν
θα έχει ποτέ έλλειμμα είναι η κουτοπονηριά.
Η
"λειτουργία" του ΕΝΦΙΑ
Πρέπει να είναι η πρώτη φορά στην ιστορία
της Ελλάδας (ίσως και του κόσμου) που με ένα εκκαθαριστικό σημείωμα (τώρα τα
ονομάζουν "πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου") θα φορολογηθεί ένα
ακίνητο δυο φορές: Μια φορά θα φορολογηθεί αυτοτελώς κάθε ακίνητο μέσω του
κύριου ΕΝΦΙΑ (το πρώην ΕΕΤΗΔΕ) και μια φορά με τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ (τον πρώην
ΦΑΠ) ως μέρος του συνόλου της ακίνητης περιουσίας.
Στον κύριο ΕΝΦΙΑ κάθε ακίνητο φορολογείται
ανάλογα με τα τετραγωνικά του χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλα στοιχεία. Κάθε ακίνητο δηλαδή επιβαρύνεται με
φόρο αξίας κάποιων ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και το ποσό που θα προκύπτει θα
διαμορφώνεται ανάλογα με διάφορους συντελεστές.
Στο συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ όλη η ακίνητη περιουσία
που υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ (σύμφωνα με τους υπολογισμούς του
υπουργείου) φορολογείται με μια φορολογική κλίμακα και συγκεκριμένα η
επιβάρυνση μεγαλώνει όσο μεγαλώνει και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας.
Οι αδικίες του ΕΝΦΙΑ
Κατ' αρχήν, για να είμαστε δίκαιοι θα
πρέπει να ενημερώσουμε τους αναγνώστες ότι προβλέπονται και κάποιες απαλλαγές
που φτάνουν στο 50% (ή στο
100% σε περιπτώσεις αναπηρίας) στο
άρθρο 7παρ.1 του Ν. 4223/2013 οι οποίες αφορούν την προσωπική κατάσταση του φορολογούμενου αλλά
έχουν ως προϋπόθεση ο φορολογούμενος να μην έχει άλλες ληξιπρόθεσμες οφειλές,
πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο σε εποχή φοροκαταιγίδας. Άλλωστε η όποια απαλλαγή δεν
γίνεται αυτοδικαίως αλλά μόνο ύστερα από πράξη της φορολογικής αρχής.
Όμως στην ουσία του πρόκειται για άδικο
φόρο για τους εξής κυρίως λόγους:
Ο κύριος ΕΝΦΙΑ (πρώην ΕΕΤΗΔΕ) είχε γίνει
οριακά δεκτός από το Συμβούλιο της Επικρατείας και δεν έπρεπε η διοίκηση να
χρησιμοποιήσει τον ίδιο φοροεισπρακτικό μηχανισμό αψηφώντας το ΣτΕ. Εξάλλου δεν
είναι σίγουρο ότι το ΣτΕ θα κρίνει πάλι συνταγματικό τον ίδιο μηχανισμό
είσπραξης.
Ο κύριος ΕΝΦΙΑ (πρώην ΕΕΤΗΔΕ) βάζοντας
φόρο ανά τ.μ. παραβιάζει
πλήθος συνταγματικών εγγυήσεων όπως την αρχή της φορολόγησης ανάλογα με την
φοροδοτική ικανότητα. Αυτό
γίνεται πολύ πιο αισθητό σε περιπτώσεις ανέργων ή οικογενειών με χαμηλά
εισοδήματα που θα κληθούν να καταβάλλουν κύριο ΕΝΦΙΑ για το μοναδικό τους
ακίνητο. Είναι απαράδεκτο να μην υπάρχει ένα όριο αφορολόγητου για τέτοιες
περιπτώσεις. Για αυτό τον λόγο το ΧΩΝΙ θα υποβάλλει δική του τροπολογία για το αφορολόγητο
αυτών των περιπτώσεων.
Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ είναι ένα απόλυτα
δημευτικό μέτρο για την μικρομεσαία περιουσία γιατί ο υπολογισμός της αξίας των
ακινήτων δεν γίνεται βάσει της πραγματικότητας αλλά βάσει τιμών ζώνης που ήταν
ρεαλιστικές την εποχή των "παχέων αγελάδων", σήμερα όμως είναι
εξωφρενικές. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ακίνητα πωλούνται στο 1/10 της
"αντικειμενικής αξίας", αλλά ο φόρος εξακολουθεί να υπολογίζεται επί
της αντικειμενικής. Αυτή η παράλογη κατάσταση έχει σαν αποτέλεσμα να
είναι δημευτικό το ύψος των φόρων, αφού το άθροισμα φόρων 2 ή 3 ετών θα φτάσουν
να ισούνται με το σύνολο της αγοραίας αξίας τους. Παράλληλα όμως και το ίδιο το
δημόσιο βγαίνει χαμένο αφού η υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση έχει παγώσει τις
μεταβιβάσεις και τα αντίστοιχα έσοδα. Με
αλλά λόγια, συμφέρον του δημοσίου είναι να εισπράττει όχι απλά να χρεώνει
υπέρογκα ποσά. Για τον σκοπό αυτό το ΧΩΝΙ προτείνει στους ιδιοκτήτες που έχουν
πληγεί από την άδικη φορολόγηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ να ζητήσουν με
ενδικοφανή προσφυγή να φορολογηθούν στην πραγματική αξία και όχι στην αξία που
υπολογίζει το υπουργείο. Φυσικά εδώ τονίζουμε ότι ανοίγει ένα νέο ζήτημα που
έχει να κάνει με τον προσδιορισμό της πραγματικής αξίας.
Η πιο πρόσφορη μέθοδος απόδειξης της
πραγματικής αξίας είναι με την βοήθεια ειδικών εκτιμητών, όμως δεν μπορούν όλοι
να αγοράσουν τις υπηρεσίες τους και για αυτό θα έπρεπε πιο οργανωμένοι φορείς
όπως οι Δήμοι να επέμβουν για να εξασφαλίσουν προσιτές τιμές στους πολίτες που
θέλουν να αμφισβητήσουν την αξία αυτή. Αυτό
άλλωστε δεν θα είναι ελληνική πρωτοτυπία. Στις ΗΠΑ συμβαίνει κάτι ανάλογο όπου
οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν τις αντίστοιχες αντικειμενικές αξίες
των ακινήτων καταφεύγοντας σε ειδικές επιτροπές, για παράδειγμα στο Σικάγο
υπάρχει η επιτροπή με το όνομα " Property Tax Appeal Board" (http://www.ptab.illinois.gov/) ενώ αντίστοιχες
επιτροπές υπάρχουν και στην Γαλλία.
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Η εφημερίδα «Το ΧΩΝΙ», 10/08/2014.
κανένα σχόλιο